Jak wybrać najlepszą pastę do zębów

Wybór past do mycia zębów jest tak duży, że często jedynym kryterium przy ich zakupie staje się dla nas promocyjna w danym momencie cena, fajna reklama, ciekawe opakowanie albo wieloletnie przyzwyczajenie. Nie jest to zbyt rozsądne podejście, ponieważ codzienne używanie nieodpowiednio dobranej dla nas pasty może skutkować poważnymi problemami stomatologicznymi. Czym więc kierować się przy wyborze pasty do zębów? Najlepszym wyjściem jest konsultacja ze stomatologiem, który biorąc pod uwagę nasz wiek, ogólny stan zdrowia oraz aktualny stan jamy ustnej uwzględni nasze indywidualne potrzeby i oczekiwania. Bezwzględnie należy jednak wiedzieć o tym, że podział past na te dla dzieci oraz dla dorosłych nie jest wyłącznie chwytem marketingowym. Pasty dla dzieci różnią się składem i przede wszystkim mniejszą dawką fluoru, przy czym istnieje również bardziej szczegółowe rozróżnienie na pasty dla dzieci najmłodszych oraz tych nieco starszych.

Aby podjąć ostateczną decyzję dotyczącą wyboru najlepszej dla nas pasty do zębów, przyjrzyjmy się zawartym w nich składnikom oraz ich przeznaczeniu.

Skład pasty do zębów

Każda pasta do zębów zawiera substancje aktywne oraz pomocnicze. Substancje aktywne sprawiają, że dana pasta wykazuje właściwości terapeutyczne (np. fluor, który zapobiega próchnicy), natomiast pozostałe mają za zadanie, między innymi, wzmocnić właściwości czyszczące, zagęścić, zakonserwować czy nadać odpowiedni kolor lub smak. Zdecydowana większość past do zębów to produkty kosmetyczne, natomiast jeżeli w danym wyrobie stężenie jednego ze związków aktywnych jest wyższe niż norma ustalona dla produktu kosmetycznego, pasta taka musi przejść procedurę rejestracji, przewidzianą dla produktu medycznego i sprzedawana jest wyłącznie w aptekach.

Pasta do codziennego mycia zębów

Jeżeli nasze zęby i dziąsła są zdrowe i nie borykamy się z żadnymi problemami, dotyczącymi jamy ustnej, nasza pasta do codziennego stosowania powinna być jak najbardziej kompleksowa, a przynajmniej spełnić trzy następujące warunki: działać antybakteryjnie, przeciwpróchniczo oraz zapobiegać odkładaniu się płytki nazębnej. Działanie antybakteryjne wykazują np. chlorheksydyna, triklosan, jony srebra, magnezu, cynku, sanguinaryna czy związki fluoru. Przeciwpróchniczo działają fluorki mineralne (fluorek sodu, monofluorofosforan sodu, fluorek cynawy, fluorek potasu) oraz fluorki organiczne (olafluor, fluorinol). Substancjami, które ograniczają odkładanie się kamienia nazębnego są np. cytrynian cynku, chlorek cynku, pirofosforan potasu.

Z fluorem czy bez?

Fluor to pierwiastek, który hamuje rozwój bakterii próchnicowych, a także wzmacnia szkliwo, zwiększając jego twardość. Ma również zdolność odbudowywania mikroskopijnych ubytków. Zbyt niskie stężenie fluoru w szkliwie sprawia, że staje się ono cieńsze i bardziej podatne na mikrourazy i kwaśne środowisko jamy ustnej.

Nadmiar fluoru w organizmie jest szkodliwy dla zdrowia, jednak według norm unijnych, zawartość fluoru w pastach do zębów przeznaczonych dla osób dorosłych powinna mieścić się w przedziale 1000-1500 ppm. Aby zaszkodził nam fluor zawarty w paście do zębów musielibyśmy użyć jej jednocześnie tyle, ile przeznaczamy do szczotkowania zębów przez około trzy lata. Tak więc jeśli nie mieszkamy na terenach, gdzie występuje naturalnie wysokie stężenie fluoru (np. Chiny, Rosja), nie mamy zdiagnozowanej fluorozy (choroby wynikającej z nadmiernego poziomu fluoru w organizmie) oraz nie suplementujemy fluoru w tabletkach, stosowanie pasty z fluorem nie jest dla nas niebezpieczne. Jednocześnie należy podkreślić, że zarówno używanie past do zębów z fluorem, jak i okresowa fluoryzacja zębów w gabinecie stomatologicznym są zalecane przez Światową Organizację Zdrowia jako podstawowe elementy profilaktyki przeciwpróchniczej.

Pasty do zębów wybielające

Wybielanie zębów poprzez zastosowanie pasty wybielającej polega na dogłębnym oczyszczeniu szkliwa z powierzchniowych przebarwień poprzez ścieranie mechaniczne lub działanie enzymatyczne. Pasty wybielające nie zmieniają odcienia zębów, a jedynie przywracają im naturalny kolor. Substancje ścierające przebarwienia mechanicznie to np. krzemionka, aktywny węgiel, pirofosforany, natomiast chemicznie rozjaśniają między innymi soda, nadtlenek wodoru czy karbamid. Pasty wybielające mogą także zawierać składniki o właściwościach polerujących (np. węglan wapnia, magnezu, sole glinu, tlenek krzemu), dzięki którym powstały na powierzchni szkliwa połysk wzmacnia optyczny efekt wybielenia.

Podczas używania wybielających past do zębów należy bezwzględnie stosować się do zaleceń producenta, ponieważ zawarte w nich substancje ścierne mogą doprowadzić do znacznego ubytku szkliwa, a także do powstania przebarwień. Past o charakterze ściernym powinniśmy unikać jeśli mamy problem z nadwrażliwością zębów, odsłoniętymi szyjkami zębowymi oraz delikatnymi dziąsłami.

Pasty do zębów nadwrażliwych

Odczuwanie bólu przy nadwrażliwości zębów związane jest z odkrytymi kanalikami zębowymi, które znajdują się na powierzchni zębiny, a które powinny być przysłonięte szkliwem lub dziąsłami. Jeżeli borykamy się z taką przypadłością powinniśmy stosować pasty zawierające w swym składzie aminofluorek, hydroksyapatyt, azotan potasu czy chlorek strontu. Substancje te likwidują przyczynę nadwrażliwości czyli pomagają uzupełnić mikroubytki w strukturze szkliwa oraz tworzą na zębach warstwę, chroniącą je przed próchnicą. Zawartość fluoru w takich pastach pomaga dodatkowo wzmocnić szkliwo, dzięki czemu nie powstają kolejne uszkodzenia, a nadwrażliwość staje się mniej dokuczliwa.

Pasty redukujące płytkę nazębną

Intensywne odkładanie się płytki nazębnej może doprowadzić do powstania kamienia nazębnego, a w rezultacie do szeregu chorób, w tym próchnicy czy paradontozy. Pasty przeznaczone do usuwania kamienia nazębnego usuwają osad, który może przekształcić się w kamień oraz uszczelniają szkliwo. Zniszczone i porowate szkliwo sprzyja szybszemu odkładaniu się płytki, tak więc jego odbudowa skutecznie utrudnia powstawanie kamienia nazębnego. Najskuteczniejszymi substancjami rozpuszczającymi płytkę oraz wzmacniającymi szkliwo są chlorheksydyna, hydroksyapatyt, chlorek cetylopirydyny, fluor oraz jony cynku.

Pasty przy zapaleniu dziąseł

Problemy z dziąsłami są najczęściej spowodowane zbyt rzadkim i niedokładnym myciem zębów, choć mogą również powstać jako efekt urazów mechanicznych, palenia papierosów, chorób ogólnoustrojowych lub przyjmowania określonych leków. Jeśli zauważymy, że nasze dziąsła są zaczerwienione, tkliwe, opuchnięte lub krwawią, powinniśmy natychmiast zastosować odpowiednią pastę oraz jak najszybciej zwrócić się do stomatologa. Pasta przeznaczona do higieny jamy ustnej podczas zapalenia dziąseł powinna zawierać substancje przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, a także łagodzące i wzmacniające dziąsła. Najczęściej spotykane składniki aktywne takich past to działająca bakteriobójczo, bakteriostatycznie oraz hamująca powstawanie płytki nazębnej chlorheksydyna, mleczan glinu i bisabolol, które wykazują dodatkowo działanie przeciwzapalne i ściągające oraz alantoina i kwas hialuronowy, które łagodzącą i regenerują dziąsła oraz błonę śluzową jamy ustnej. Zazwyczaj pasty takie zawierają również składniki zwalczające płytkę nazębną (np. cytrynian cynku), przeciwpróchniczy fluor oraz łagodzące ekstrakty ziołowe.

Pasty ortodontyczne

Są to specjalistyczne preparaty przeznaczone do pielęgnacji zębów dla osób noszących stały aparat ortodontyczny. Pasty tego typu muszą mieć bardzo szerokie spektrum działania, ponieważ ich zadaniem jest zapewnienie zdrowia jamy ustnej oraz czystości samego aparatu bez ryzyka uszkodzenia jego struktury. Pasty ortodontyczne powinny przede wszystkim zawiera substancje chroniące przed próchnicą oraz demineralizają osłabionego szkliwa, takie jak np. fluor, fosfor, wapń, magnez czy ksylitol, a także zapobiegające zapaleniu dziąseł i łagodzące ewentualne podrażnienia śluzówki (np. bisabolol, ekstrakty ziołowe, wyciąg z aloesu, bromelina). Istotnymi składnikami takich past są również związki działające antybakteryjnie i ograniczające gromadzenie się płytki nazębnej, takie jak np. chlorek cetylopirydyniowy czy chlorheksydyna. Cechą charaktersytyczną past ortodontycznych jest ich specyficzna konsystencja, która ułatwia rozprowadzenie substancji aktywnych w całej jamie ustnej oraz dokładne wypłukanie preparatu.

Pasty do protez i aparatów ruchomych

Jeżeli nosimy protezę lub aparat ruchomy musimy pamiętać o tym, że na ich powierzchni, podobnie jak na zębach, powstają przebarwienia oraz odkłada się płytka nazębna, która ma negatywny wpływ na stan naszych dziąseł oraz jakość oddechu. Do czyszczenie protez i aparatów ruchomych powinniśmy używać past specjalnego przeznaczenia, zawierających substancje czyszczące, które skutecznie usuwają osad, a jednocześnie nie zawierają drobinek ściernych, które mogłyby zarysować i uszkodzić powierzchnię protezy lub aparatu. Pasty takie działają również antybakteryjnie.

Naturalne pasty do zębów

Nie zawierają sztucznych składników, parabenów, substancji spieniających, a jedynie składniki pochodzenia naturalnego, takie jak zioła, wyciągi roślinne czy minerały. Należy jednak pamiętać, że tego typu pasty nie zawierają przeważnie żadnych aktywnych substancji leczniczych, odbudowujących i wzmacniających szkliwo, tak więc niewskazane jest ich długotrwałe stosowanie.